 Məlum olduğu kimi, ilk beşlik "elit" idman növlərinə aiddir: böyük tennis, üzgüçülük, atçılıq, qolf və yapon döyüş sənəti aikido. Amma, bəlkə də, bu beşlikdən ən dərin, hətta ən qədim fəlsəfi ənənəyə malik olan Aikidodur. Bu idman növü ilə dövlət başçıları, aristokratlar, o cümlədən kral ailələrinin üzvləri və qlobal biznes elitası məşğul olur.
Bu gün Azərbaycanda aikido hər kəs üçün və populyar olub, və artıq bu sənətlə məşğul olmaq üçün uşaq qrupları da fəaliyyət göstərir. Azərbaycan Aikido Federasiyasının təlimatçısı, milli komandanın üzvü, ikinci dan sahibi Nailə Yağıyeva ilə balaca “işıq döyüşçüləri”nin keçdiyi yoldan danışdıq. Nailə-san aikidoya 2004-cü ildə gəlib. O, öz nümunəsi ilə bu sistemin uşaqlara nə qədər verdiyini göstərir: övladını çox kiçik yaşlarından aikido ənənələrində tərbiyə edir.
(Kseniya Elkindlə müsahibə - “NARGIS” jurnalı №33, səh. 180-183, mart 2017)
Aikido ruhu inkişaf etdirir təkcə məşq və hərəkətlər vasitəsilə deyil, həm də meditasiya, nizam-intizam və rituallar vasitəsilə. Aikidonun yaradıcısı O-Sensei (Böyük Müəllim) Morihey Ueşiba aikidonun prinsipini belə ifadə etmişdir: “Əsl qələbə insanın öz üzərində qələbəsidir”. İnsan təbiətin bir hissəsidir. Təbiət isə harmoniyada bərqərardır: onun bütün tərkib hissələri ziddiyyət etmir, əksinə bir-biri ilə əməkdaşlıq edir. Bu harmoniyanın tərkib hissəsinə daxil olmaq üçün insan özünə qalib gəlməlidir. Ən çətini də elə budur. Digərini məğlub etməkdən daha çətindir.
Aikido sənətinin böyüklüyü ondadır ki, bu sistemin millətlərüstü olmasıdır. Morihei Ueshiba özü yapondur, amma onun təlimlərinin bütün bəşəriyyətə aid olduğunu təkid edirdi. O, insanların aikido vasitəsilə dünyada sülhə və ətraf mühitin qorunmasına gəlməsini istəyirdi. Aikido fəlsəfəsi - sözün geniş mənasında müdafiə fəlsəfəsidir: imkansız və zəiflərin qorunması, dünya və təbiətin, cəmiyyət və ailənin qorunması.
Aikido dərsləri kütləvi xarakter daşımır - bu, elit döyüş sənətində ola bilməz. Amma aikido insana mənəviyyatını artırmağa, qorxudan qurtulmağa və ahəngdar inkişaf etmiş şəxsiyyətə çevrilməyə imkan verir.
Aikidoda hücum yoxdur, necə ki, “qalib” və “məğlub” anlayışları yoxdur – yalnız “döyüşçü ruhu”nun əldə edilməsi var. Aikidonun fəlsəfəsini dərk etmədən onu öyrənmək mümkün deyil. Fiziki məşqlər və texnikalar toplusu “jutsu” (“jitsu”) – “texnika” sözü ilə göstərilir: ju-jutsu (jiu-jitsu) ken-jutsu və s. Döyüş məktəblərinin yaradıcıları texnikaya fəlsəfə verəndə, yəni “do” - “yol”, döyüş sənəti meydana çıxırdı. Beləliklə, ken-jutsu kendoya, ju-jutsu judoya, aiki-jutsu isə aikidoya çevrildi.
Azərbaycanda Aikido 1990-cı ilin əvvəllərində yaranıb. Onda 18 yaşdan yuxarı insanları qəbul edirdilər: hesab olunurdu ki, yalnız böyüklər kimi düşünən şüurlu insan aikido ilə məşğul ola bilər. Amma cəmiyyətin mənəvi inkişafı maddi inkişafdan çox geridə qalanda ilk zərbəni uşaqlar çəkir. Azərbaycan Aykido Federasiyasının rəhbəri sensei Fərhad Ələsgərov buna diqqət yetirir. Axı uşaqlar torpaq kimidir: nə əksən, onu biçərsən, nə verərsənsə, onu da alarsan. Müasir dillə desək, hansı proqramı yazsan, o da işləyəcək.
Aikido məhdudiyyət qoymur məşq etmək istəyənlərə - nə yaşa, nə də fiziki qabiliyyətlərə görə. Azərbaycanda uşaqlar üç - altı yaşından aikidoya qəbul olunur və onların şüurunu inkişaf etdirərək həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən tərbiyə etməyə başlayırlar. Uşaqlar vaxtlarını ağıllı şəkildə təşkil etməyi, ətraflarında baş verənləri sakit, aqressiya, gərginlik və panik olmadan dərk etməyi öyrənirlər. Onlar dinləməyi və eşitməyi, səbr, təmkin, məlumatı adekvat qavramaq bacarığını öyrənirlər. Onlar əl-ayağı yumağı, forma geyinməyi, əşyalarını qatlamağı və yığışdırmağı öyrənirlər - bir sözlə, nizam-intizam və öz vaxtını düzgün tənzimləmək, müstəqil olurlar.
Aikido dərsləri insanı sağaldır, bədənin pozulmuş funksiyalarını bərpa edir. Onurğa sütununda problemlər varsa, aikido onu düzəldir. Aritmiya varsa, yox olur. Əgər uşaq uşaqlıqdan fiziki cəhətdən düzgün formalaşmayıbsa, onda aikido ona düzgün bədən quruluşunu əldə etməyə kömək edəcək. Aikido elə şərait yaradır ki, orqanizm özünü düzətməyə başlayır və özünü bərpa edir. Uşaqlar düzgün nəfəs almağı öyrənirlər, çünki düzgün nəfəs olmayanda bədən müxtəlif disfunksiyalara səbəb olur. Aikidoda təkcə duruş və nəfəs üçün deyil, həm də psixoloji məşqlər var. Hətta çox əsəbi uşaqlarda da aikido dərsləri sinir sistemini stabilləşdirir və bərpa edir, stressi aradan qaldırır, özünə inam verir. Uşaqlar fərqli xarakterə, fərqli tərbiyəyə, fərqli fiziki qabiliyyətlərə, fərqli mənəvi inkişafa malik olmasına baxmayaraq, hər biri aikidodan lazım olanı alır.
Əsl aikidoçuların düşmənləri yoxdur. Digər döyüş sənəti məktəblərində rəqabət var: bu gün məşq etdiyin dost sabah rəqib ola bilər - ya sən yarışdan kənarlaşdırılacaqsan, ya da o. Aikidoda isə kimin daha intizamlı, daha çalışqan, daha təmkinli, daha sakit olması ilə yarışır. Aikido uşaqlara sevməyi öyrədir – heç kimi özünə rəqib hesab etmədən hər kəsi sevməyi.
O-Sensei özü deyirdi: “Ueşibanın düşməni yoxdur və kim mənə hücum etməyi düşünürsə, əvvəlcədən uduzur, çünki mən Kainatla harmoniyadayam və Kainata qarşı mübarizə aparmaq mümkün deyil”. "Aikido" sözündə "ai" heroqlifi "harmoniya" deməkdir. Və o, Yapon yazısı olan "sevgi" heroqlifindən götürülmüşdür: axı, yalnız həqiqi sevgidə həm həqiqət, həm də harmoniya var.
Aikidoya yiyələnmək zirvəyə qalxmaq kimidir. Aikidoda mərhələlər onuncu kyu ilə başlayır və birinciyə enir. Hər mərhələdə imtahan keçirilir. Beşinci kyuya qədər yıxılma texnikası, duruşlar, yəni. təməl, əsas işlənir. Sonra fəndlərin texnikası gəlir. Birinci kyudan sonra danlar başlayır - artan qaydada - onuncuya qədər. Dan qara kəmərin səviyyəsidir. Son imtahan dördüncü danda verilir. Sonrakı danlar aikidonun inkişafına töhfə verməyə görə ustalar tərəfindən mükafatlandırılır. Azərbaycanda danları birincidən başlayaraq sensei Fərhad Ələsgərov verir.
Aikido, yarışların olmamasına baxmayaraq, öz heyranamizliyinə malikdir. Şagirdlər çoxsaylı tədbirlərdə, o cümlədən respublika əhəmiyyətli tədbirlərdə çox gözəl nümunəvi çıxışlar nümayiş etdirirlər. Xüsusilə silahlarla çıxışlar möhtəşəmdir. Aikidoda silah təliminə bokken (taxta qılınc), jo (nizə kimi) və tanto (taxta bıçaq) daxildir.
Aikido uşaqlara davranış və ünsiyyət mədəniyyəti əldə etmək imkanı verir. Valideynlər çox vaxt qorxurlar ki, uşaqları döyüş sənəti ilə məşğul olsa zədə alar. Aikidoda bu istisna edilir - zədələnmə ehtimalı sıfıra endirilir.
Aikido ilə məşğul olan uşaqlar, məktəbdə və universitetdə aldıqları biliklərlə yanaşı, - bacarıq səviyyəsindən asılı olaraq - əlavə bir peşə alırlar: onlar aikido təlimatçısı ola bilərlər. Aikido bilikləri işə götürülməyə də kömək edir: aikidoçu, tərifinə görə, - şüurlu, təmkinli, mənəvi cəhətdən zəngin bir insandır.
Aikido yoluna qədəm qoyan uşaq dayanaqlı həyat fəlsəfəsi, möhkəm bədən və iradə gücü əldə edir ki, bu da sonradan bütün həyatı boyu onu müşayət edəcək.
|
(+99455) 6923643; 
